İşitme kaybı, bireyin doğuştan veya sonradan oluşan nedenlerle kulak ve işitme ile ilgili santral bölgelerin patolojisine bağlı olarak kişinin işitsel uyarıları duymaması veya yeterli duyamamasıdır. İşitmek ve konuşmak birbirini çok etkileyen iki bileşen olduğu için birey işitme kaybı yaşadığında bu durum bireyin dili anlama, dili kullanma ve iletişimi sürdürme becerilerini de etkileyebilir ve sonucunda da konuşma bozukluğu oluşur. Özellikle dil öncesi dönemde işitme kaybı şüphesi olduğunda dil gelişimi ile ilgili ayrıntılı değerlendirmeler ve gerekirse davranışsal müdahaleler gerçekleştirilmelidir.
İŞİTME KAYBI NEDENLERİ
İşitme kaybının bir nedeni yoktur. Doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası yaşanan birçok durum işitme kaybına neden olabilir. Aynı zamanda işitme kaybı başlama yaşı, şiddeti ve çeşidi olarak dil ve konuşmayı oldukça etkileyen veya hiç etkilemeyen ancak iletişimi olumsuz etkileyen bir durum da olabilir.
İşitme kaybı dış ve orta kulak hasarlarında genellikle iletim tipi işitme kaybı olarak adlandırılır. İç kulak ve ötesi içinde sensör, nöral, sensörinöral işitme kaybı olarak isimlendirilir. İletim tipi işitme kayıpları genellikle farmakolojik ve cerrahi müdahaleler ile iyileşir. Sensörinöral işitme kayıplarında cihazlandırma ve eğitim ile müdahale olunur. Burada cihazlandırma ise işitme cihazı, koklear implant, beyin sapı implant olabilir.
RİSK FAKTÖRLERİ
Genellikle ailesinde işitme kaybı öyküsü olan, söylenenleri anlamıyor gibi görünen, seslenildiğinde bakmayan, yüksek sesle konuşan kişiler risk altındadır.
İŞİTME KAYBI BELİRTİLERİ
- Karşılıklı sohbette söylenenleri anlamada güçlük,
- Konuşmacıyı görmediğinde söylenenleri anlamada güçlük,
- Kapı, telefon zil sesine tepki vermeme,
- Yüksek sesle konuşma, TV, radyo dinleme,
- İnsanların söylediklerini anlama güçlüğü ve bunu belli etme,
- Kulakta çınlama vb. durumlar yaşama,
- Seslenildiğinde bakmama, yüksek sese tepki verme,
- Alkış vb. sesleri duyduğunda irkilmeme vb. işitme kaybının belirtileri arasındadır.
İŞİTME KAYBINI TEŞHİS ETME
İşitme kaybının tespit edilebilmesi için önce bir kulak burun boğaz doktoruna gidilmesi ve muayene olunması gerekmektedir. Kulak burun boğaz doktoru işitme kaybından şüphelendiğinde odyoloğa yönlendirecektir. Odyolog; işitme ve denge sorunları ile ilgili değerlendirmeleri, terapileri gerçekleştiren sağlık personelidir. Odyolog, bireyin işitme kaybı için bazı testler yapacaktır. Bu testler elektrofizyolojik, objektif testler olduğu gibi kişinin tepkilerinin ölçülerek işitme kaybının tespit edilmesini sağlayan testler de olabilir. Yapılan bu testler sonunda kişide işitme kaybı olup olmadığı, varsa işitme kaybının tipi ve şiddeti tespit edilecektir.
Yapılan kapsamlı işitme kaybı değerlendirmesi sonunda konuşma terapisti bireyin anlama, dili kullanma ve konuşma becerilerine yönelik ayrıntılı değerlendirme yapacaktır. Bu her yaş grubundaki bireyi kapsamaktadır. Ancak yapılan kapsamlı dil ve konuşma değerlendirmesi sonunda bireyin iletişim becerileri alanında gerekli müdahale programı oluşturulacaktır.
DİL ve KONUŞMA TERAPİSİ
İşitme kaybında erken müdahale, erken cihazlandırma ve aile eğitimi en önemli üç bileşendir. Konuşma bozuklukları uzmanları/ dil konuşma terapistleri bu bileşenlere sahip olan bireyler ile dili üretme ve anlamaya yönelik etkinliler yapabildiği gibi geç kalınmış vakalarda da gerekli girişimleri sağlar. Genel olarak doğal ortamlarda dili geliştirmeye yönelik terapi programları uygulandığı gibi, işaret dili temelinde de uygulamalar yapılabilir. Burada önemli olan aile, çevre ve çocuğun katılımını sağlamak ve uygun etmenlere göre terapi programını desteklemektir.
Dili anlama, dili kullanma, iletişim sürdürme, konuşma seslerini müdahale etme gibi birçok alanda dil ve konuşma terapileri yapılabilir.
MERKEZİMİZDE NE YAPIYORUZ?
Özem Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi olarak işitme kaybı olan bireylerin iletişim becerilerinin kapsamlı değerlendirmesi gerçekleştirilmekte ve değerlendirme odyolog ve konuşma terapistleri tarafından yapılmaktadır.
Aynı zamanda gelişimin bir bütün olduğu göz önünde bulundurularak bireyin sadece iletişim becerileri değil, motor, sosyal, bilişsel becerileri de ilgili uzmanlar tarafından değerlendirilip aile ile süreç paylaşılmaktadır.
Terapi alması kararı verilen çocuklarda konunun uzmanları ile çalışılmakta, eğitimler bireysel uygulanmakta ve aile eğitimleri ile terapiler mutlaka desteklenmektedir.
Yapılan bütün uygulamalar kanıta dayalı ve disiplinler arası iş birliği sağlanarak gerçekleştirilmektedir.
