HomeTestler

Özgül Öğrenme Güçlüğü Test Bataryası

Özel öğrenme güçlüğü; zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, okuma, matematik ve yazılı anlatımının beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur. Gelişimsel bir özel öğrenme güçlüğüdür.

Özel öğrenme güçlüğü, genel kapsamlı bir terim; çünkü çok sayıda sorunu içermektedir.

Okuma sorunları için disleksi (dyslexia), yazı sorunları için disgrafi (disgraphia), matematik sorunları için diskalkuli (dyscalculia) terimleri kullanılıyor ve özel öğrenme güçlüğü bu sorunların tümünü içeriyor.

Çocuk söz konusu beceri alanını kullanma durumun­da kaldıkça bulgular kendini belli eder. ÖÖG adayı bir çocuk çok erken yaşta tanılanabilir. Ancak çoğunlukla okula başlamasıyla birlikte so­runlar dikkat çeker.

Bu ve benzeri bir durumdan şüphelenildiği anda uygulanacak tek test olan Özgül Öğrenme Güçlüğü Test Bataryası; ilköğretime devam eden ve ortaöğretime devam eden 5. Sınıf öğrencilerine uygulanabilir. Öğrencinin sınıf düzeyinin çok gerisinde olduğu özel durumlarda 6. ve 7. Sınıf öğrencilerine de uygulanabilir.

Test öğrencinin;

• Türkçe ( okuma-yazma)
• Matematik
• Görsel algı
• Çizim
• Sıralama
• Laterilizasyon
• Sağ-sol dominantlık

Becerilerini ölçmekte ve tanı koyabilmektedir.

Testin en büyük artısı ise; çocuğun BEP ’inin hazırlanmasında rehberlik etmesidir.

Ayrıca ÖÖG dışında farklı bir durum var ise (artikülasyon problemi, kalem tutmada zorluk, sınır zeka, donuk zeka, dikkat eksikliği, hiperaktivite gibi) bu durumun fark edilmesini ve gerekli yönlendirmelerin yapılmasını sağlar.

GOBDÖ-2-TV

Otistik bozukluk gösteren bireyi tanımlanabilmekte, ağır düzeyde davranış problemleri değerlendirilebilmekte ve davranışsal ilerlemeler belirlenebilmektedir.

MMPI (MİNNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK ENVANTERİ)

16 yaş ve üzeri bireylerin psikolojik durumları ile ilgili detaylı bir bilgi veren ve tanıya yardımcı bir değerlendirme aracı olarak kullanılan bu test aynı zamanda bireyin kişisel ve toplumsal uyumunu objektif olarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

MMPI sadece psikolojik sorun olup olmadığını ölçen bir test değildir. Uygulanan kişinin psikolojik sorunlarının olup olmadığının tespitinin dışında genel olarak kişinin nasıl biri olduğunu belirleyebilmekte, uygulanan kişinin normal kişilik özelliklerini de ortaya çıkartabilmektedir.

WISC-R (WECHSLER ÇOCUKLAR İÇİN ZEKA ÖLÇEĞİ)

Bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan WISC – R zeka testi ile çocuğunuzun zihinsel gelişimini bilimsel sonuçlarla takip bileceksiniz. WISC–R zeka testi sonuçlarıyla çocuğunuzun zihinsel gelişimi hakkında fikir sahibi olarak daha etkili önlemler alabilir ve olası sorunlar konusunda erken önlem alma şansına sahip olabilirsiniz.

FROSTİG GÖRSEL ALGILAMA TESTİ

Görsel algı, görsel uyaranları tanıma, ayırt etme ve daha önceki deneyimlerle ilişkili olarak yorumlama yeteneğine denir. Görsel algılamadaki yetenekleri sayesinde çocuklar okumayı, yazmayı, aritmetik yapmayı ve okuldaki başarıları için gerekli olan tüm diğer becerileri öğrenmektedirler. Görsel algılama problemleri, belirleme, ayırma, hatırlama, görsel duyuyu yorumlama eksikliğinden kaynaklanır.

1935 yılında H.A. MURRAY ve C. D. Morgan ve arkadaşları tarafından Harvard Psikoloji kliniğinde yayınlandı. 14- 40 yaş arasındaki bireylere uygulanır. Üzerinde çeşitli insan durumlarının tasvir edildiği karlar ile bireyin hayal gücü ile ortaya koyduğu hikâye analiz edilir. Toplam da 30 kart vardır. Kartlarda belirli temalar, resimler halinde verilir. Kartların bir kısmı sadece erkekler bir kısmı da kadınlar içindir. Danışanın resme bakarak bir hikâye anlatması istenir. Anlatılan hikaye öz yaşamsal bir öyküye benzer. Kişi için önemli unsurlar, sorunlar öne çıkar ya da tekrarlanır. Projektif bir kişilik analizi yapar.

5 yaş 6 ay ile 11 yaş 11 ay aralığında uygulanabilen bu test, çocuklarda görsel motor işlevini görmek için gelişimsel bir test olarak kullanılarak hem yetişkin hem de çocuklarda geriliği, regresyonu, fonksiyon kaybını ve organik beyin hasarlarını saptamaya ve özellikle regresyon vakalarında da kişilik sapmalarını bulmaya ışık tutmaktadır (Zekâ geriliği, afazi, çeşitli organik beyin hasarları, psikozlar, gerçek olmayan hastalanmalar gibi).

Bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan WISC–R zeka testi ile çocuğunuzun zihinsel gelişimini bilimsel sonuçlarla takip bileceksiniz. WISC–R zeka testi sonuçlarıyla çocuğunuzun zihinsel gelişimi hakkında fikir sahibi olarak daha etkili önlemler alabilir ve olası sorunlar konusunda erken önlem alma şansına sahip olabilirsiniz.

İŞARETLEME TESTİ

İşaretleme Testi (İT; Verbal and Nonverbal Cancellation Tests), Weintraub ve Mesulam tarafından 1985’te geliştirilmiştir.

İT görsel-mekansal algılama ve taramayı, dikkat, tepki hızı ve ataklığı ölçmektedir. Görsel alanla ilgili ihmal sendromunun değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan İT, sağ serebral hemisfer ve özellikle parietal lob hasarlarına duyarlıdır.

İT, okuma-yazma bilen herkese uygulanabilen nitelikli bir nöropsikolojik dikkat testidir.

STROOP TESTİ TBAG FORMU

Stroop Testi ilk olarak Stroop (1935) tarafından geliştirilmiş, daha sonra testin çeşitli formları düzenlenmiştir. Stroop Testinin BİLNOT Bataryası kapsamında yer alan formu, orijinal Stroop Testi ile Victoria formunun birleşiminden oluşturulmuştur. Söz konusu formun adına, TÜBİTAK’ın BİLNOT Bataryası projesini destekleyen Temel Bilimler Araştırma Grubuna (TBAG) ithafen, Stroop Testi TBAG Formu adı verilmiştir.

Stroop Testi algısal kurulumu, değişen talepler doğrultusunda ve bir “bozucu etki” altında değiştirebilme becerisini; alışılmış bir davranış örüntüsünü bastırabilme ve olağan olmayan bir davranışı yapabilme yeteneklerini ve ayrıca odaklanmış dikkati ölçmektedir. Test daha çok sol frontal ve özellikle orbitofrontal korteks hasarına duyarlıdır.

Stroop Testi okuma-yazma bilen ve renkleri ayırt edebilen herkese uygulanabilen nitelikli bir nöropsikolojik dikkat testidir.

GÖRSEL İŞİTSEL SAYI DİZİLERİ TESTİ B FORMU

Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi B Formu (GİSD-B) Karakaş ve Yalın tarafından hazırlanmış ve 1993 yılında kullanıma sunulmuştur. Test Koppitz (1977) tarafından hazırlanmış olan Görsel işitsel Sayı Dizileri Testi’nin (Visual Aural Digit Span Test: VADS), yöntemsel ve kuramsal açılardan yeniden düzenlenmiş halidir.

GİSD-B’nin çocukluktan ileri yaşlılığa kadar olan tüm gelişim dönemleri içini norm değerleri bulunmaktadır. GİSD-B, ülkemizde, böyle bir yaş aralığında normalizasyon çalışması bulunan yegane psikometrik araçtır (Karakaş ve Yalın, 2009).

GİSD-B’de kısıtlı sığa, duyusal-motor kaynaşımın değişik biçimlerinde ölçülmektedir. Dizileme yeteneğini değerlendiren GİSD-B, diğer sayı dizisi testleri gibi, dikkatin (veya kısa-süreli belleğin) ölçülmesinde de kullanılmaktadır.

Bir nöropsikolojik test olan GİSD-B, dizileme yeteneği ve kompleks dikkat açılarından prefrontal bölgelerin işlevselliğiyle, kısa süreli bellek kapasitesi ile ilişkisi dolayısıyla beyindeki hippokampusun işlevselliğiyle ilişkilidir.

GİSD-B, rakamları görsel olarak ayırt edebilen ve rakamları yazabilen herkese uygulanabilecek nitelikli bir nöropsikolojik dikkat-bellek testidir.

GOODENOUGH BİR ADAM RESMİ ÇİZME TESTİ

Goodenough bir insan resmi çizme testi, bireylerin zihin gelişimini ölçmeyi amaçlar. Küçük çocukların genel yetenek düzeylerine ilişkin bir bilgi vermektedir. Bir çizim testidir. Zihinsel geriliğin belirlenmesinde önemli bilgi verir.

ANKARA GELİŞİM TARAMA ENVANTERİ (AGTE)

0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilebilmesi amacıyla uygulanan AGTE ile; çocukların, 0-3 aydan başlayarak, 48-72 ay dilimine kadar aylık periyotlarla; dil gelişimi, zihinsel becerileri, küçük-kas gelişimi, büyük-kas gelişimi, sosyal gelişimi ve öz bakım becerileri tek tek incelenip gözlemlenebilmektedir.

AGTE annelere bebek ve çocukların gelişimi ile ilgili derinlemesine ve sistemli bilgi sağlamakta, gelişim açısından önemli davranışları daha iyi gözleyebilme ve çocukları daha iyi tanıyabilme olanağı tanımaktadır.

LOUİSE DUSS PSİKANALİTİK ÖYKÜLER TESTİ

Duss Öykü Testi, çocukların kompleks ve sorunlarını çözümlemek için hazırlanmış tekniklerin en geliştirilmişlerinden biridir. Bu teste yararlanılan öyküler daha çok onların anlayabilecekleri ve ilgi duyabilecekleri biçimde yapılandırılmıştır.

WAIS YETİŞKİNLER ZEKÂ ÖLÇEĞİ (17-99 YAŞ)

Psikologlar değerlendirme yaparken çeşitli psikolojik ölçekleri yaygın olarak kullanırlar ve zekâ ölçekleri, zihinsel ve nöropsikolojik değerlendirmede önemli bir yere sahiptir. Bilişsel yetenekleri araştıran profesyoneller, yıllardır zekâ konusundaki geleneksel kuramları ve zihinsel işlevlerin ölçümünü daha fazla incelemişlerdir. Bu çalışmaların ürünü olarak yeni zekâ kuramları ortaya atılmış ya da eskiler gözden geçirilmiştir (Heights, 1997). 1980’li yıllardan başlayarak bireysel zekâ ölçeklerine yenileri eklenmiş ya da var olan ölçekler yeniden yapılandırılmıştır (Daniel, 1997).

BENTON GÖRSEL BELLEK TESTİ

8 yaş üzeri bireylere uygulanabilen, bireyin dikkat, algı ve bellek durumuna dair bilgi verebilen, dikkat eksikliğinin tespit edilebildiği bir dikkat ve algı testidir. Görsel – mekansal belleğin ölçülmek istendiği durumlarda kullanılabilir. Benton Görsel Bellek Testi, şekil belleğini anlık ve gecikmeli olarak değerlendirebilmekte; bunun da ötesinde, görsel belleği, görsel algılama ve motor yeteneklerden ayırt edebilmektedir.

METROPOLİTAN OKUL OLGUNLUĞU TESTİ (4-6YAŞ)

Metropolitan Okul Olgunluğu Testi ile çocuğunuzun okul için gereken olgunluğa ne ölçüde hazır olduğu ve düzeyiyle ilgili sağlıklı veriler elde edebilirsiniz.

CAS’İN TANITIMI

Zeka kavramı, yüz yılı aşkın bir süredir var olan psikoloji biliminin insanlığa sunduğu en önemli katkılarından birisidir (Anastasi, 1988). Bu sürenin özellikle son elli yılındaki araştırmacılar, uygulamalı ve teorik çalışma alanlarında zeka hakkında kayda değer bilgilere ulaşmışlardır. Son zamanlarda, çağdaş psikoloji bilgilerine dayanan testler üretmek için uygulamalı psikoloji alanında yoğun çaba gösterilmiştir (Kaufman ve Kaufman, 1983, 1993; Woodcock ve Johnson, 1989). Bu testler, çağdaş psikologlar tarafından incelenen zeka ile ilgili; bilişsel, nöropsikolojik ve işlevsel (factorial) görüşlere dayanmaktadır. Bu görüşler, teori ile pratiği birleştirme amacından dolayı geleneksel olmayan görüşler olarak tanımlanmaktadırlar (Naglieri, 1996a). CAS Cognitive Assessment System), son zamanlarda ortaya atılmış olan; “Zeka bilişsel işlemlere dayanır” görüşü ile uyumlu olduğu için geleneksel olmayan zeka yaklaşımları arasındadır.

CAS, 5-17 yaşları arasındaki bireylerin Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel işlemlerini değerlendirmek için geliştirilmiştir. CAS’in temelini oluşturan PASS Teorisi’nin seçilmesinin pek çok nedeni vardır. Bu nedenlerden en önemlisi; CROCKER ve ALGINA (1986)’nın “psikolojik ölçümler, gözlemlenebilir tepkilere dayansalar bile, bağlı oldukları teorik görüşün ışığı altında yorumlanmazlarsa çok az faydalı ve anlamlı olacaklardır” görüşüdür.

Bilişsel İşlemler ve PASS Teorisi

PASS Teorisi, zekayı bilişsel işlemler olarak yeniden kavramsallaştıran bir görüş ortaya koymaktadır. Bu teori insanın bilişsel fonksiyonlarını, bilginin zeminini oluşturan işlemler olarak kabul edilen Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl bilişsel işlemlere dayandırmaktadır (Das et. Al., 1994). Bu teoriye göre insanın bilişsel aktiviteleri 4 parçadan oluşmaktadır:

PASS Teorisi, DAS, NAGLIERI ve KIRBY (1994) tarafından günümüz teorik ve uygulamalı psikoloji alanlarının özetlenmesi ile oluşturulmuştur. DAS ve arkadaşları, (1966, 1970, 1973, 1976, 1980, 1982) PASS Teorisi ile bilişsel görüşlere dayalı olarak zekayı yeniden yorumlamakta ve bunu yaparken de Luria’nın görüşleriyle bağlantı kurmaktadırlar (Das, Kirby ve Jarman, 1979). Luria, Amerikan, İngiliz ve Kanada psikoloji dergilerinde en çok kaynak gösterilen bilim adamıdır (Solso ve Hoffman, 1991, p. 251). Das ve arkadaşları, PASS bilişsel işlemlerinin insanın bilişsel fonksiyonlarının temel yapıları olduğunu ileri sürmüşlerdir.

• Bilişsel kontrolü sağlayan planlama işlemleri.
• İstenilen amaca ulaşmak için işlemlerin kullanımı, kararlılık ve kendini

kontrol, belli bir süre içinde odaklanmış seçici bilişsel aktiviteyi sağlayan dikkat işlemleri.

• Bilgi üzerinde işlem yapmanın iki formu olan Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel işlemler.

CAS (Cognitive Assessment System) 5-17 yaş arası çocukların bilişsel işlemlerini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş olan bir araçtır. PASS Teorisi’ne dayanılarak geliştirilmiş olan CAS; Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel İşlemler olmak üzere toplam dört bilişsel işlem alanını ölçmektedir.

Ölçeklerin Düzenlenmesi

CAS üç farklı ölçüm sonucu vermek üzere organize edilmiştir. Tam Ölçek, PASS (Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl) Bilişsel İşlem Ölçekleri ve bu dört ölçeğin her birinde yer alan üçer alt test.

Tam Ölçek

CAS bilişsel fonksiyonların Tam Ölçek Puanı şeklinde adlandırılan genel bir ölçümünü sağlar. Tam Ölçek Puanı, Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl İşlem alt testlerini eşit ağırlıkta birleştirilmesine dayanan standart bir puandır. Tam Ölçek 100 puan ortalama norm değerine ve 15 puan standart sapma değerine sahiptir. Tam Ölçek puanı bireyin bilişsel fonksiyonlarının genel düzeyinin gösterilmesini sağlar.

PASS Bilişsel İşlem Ölçekleri

CAS dört bilişsel işlemi (Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel İşlem) kapsar. Bu dört ölçeğin her biri ölçekte yer alan alt testlerin eşit ağırlıklı bir bütünüdür. Tam Ölçek puanlarında olduğu gibi, her bir PASS ölçeği 100 puanlık ortalama norm değerine ve 15 puanlık standart sapma değerine sahiptir. Bu dört ölçek; bireyin, bilişsel fonksiyonunu temsil eder ve bilişsel işlemlerde özellikle güçlü ve zayıf olduğu alanların belirlenmesinde kullanılır.

Alt Testler

PASS Ölçek Puanları ile Tam Ölçek Puanlarını elde etmek için kullanılan CAS alt testlerinin iki şekli vardır. Bunlardan biri olan Temel Batarya 8 alt testi içermektedir. Diğeri ise, 12 alt testten oluşan Standart Bataryadır.

Planlama Ölçeği Alt Testleri: Sayıları Eşleştirme, Planlanmış Kodlar ve Planlanmış Bağlantılar

Dikkat Ölçeği Alt Testleri: İfadesel Dikkat, Sayı Bulma, Algısal Dikkat

Eşzamanlı Bilişsel İşlemler Ölçeği Alt Testleri: Matrisler, Sözel-Uzamsal İlişkiler, Şekil Hafızası

Ardıl Bilişsel İşlemler Ölçeği Alt Testleri: Kelime Serileri, Cümle Tekrarı, Konuşma Hızı (5-7 yaşlar için), Cümleye İlişkin Sorular (8-17 yaşlar için)

CAS’ in Uygulama ve Kullanım Alanları

CAS, 5-17 yaş okul çağı çocuklarının bilişsel işlemlerdeki yeterliliğini ve düzeyini belirlemek amacı ile geliştirilmiştir. CAS ayrıca aşağıdaki durumların değerlendirilmesi amacı ile de kullanılmaktadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Değerlendirilmesi

CAS, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların bilişsel işlem özelliklerinin değerlendirilmesi için uygun bir araçtır. Dikkat ve Planlama Ölçekleri bu tanı düşünüldüğündü özellikle önemlidir. Dikkat Ölçeği; bireyin, seçici dikkatte, uygun uyarıcıya yönelmede ve uygun olmayan uyarıcılara ise direnmede ne kadar başarılı olduğunun belirlenmesi konusunda uygulayıcılara olanak sağlar. Planlama Ölçeği; çocukların, bilişsel aktiviteleri organize etmede ve kendilerini programlamadaki düzeylerini belirlemede ne kadar başarılı olduklarının belirlenmesinde uygulayıcılara iyi bir değerlendirme aracı sağlar.

Öğrenme Güçlüğü Olanların Değerlendirilmesi

CAS, Öğrenme güçlüğünün altında yatan bilişsel işlemlerin değerlendirilmesi için de uygun bir araçtır. Örneğin, okumadaki şifre çözmeyle ilişkili Ardıl Bilişsel İşlem problemlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olabilir. Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel İşlem Puanları okuduğunu anlamayla ilgili olabilir. Aynı şekilde, matematik problemlerinin çözümüyle ilgili Planlama güçlüklerinin belirlenmesinde kullanılabilir.

Zihinsel Engelli Olanların Değerlendirilmesi

Bir çocuğun zihinsel engelli olma ihtimalinin belirlenmesinde CAS iki açıdan kullanışlıdır. Birincisi, çocuğun eğitim yoluyla sonradan öğrendiği bilgilere çok az ihtiyaç duyan bir değerlendirme sağlar. Böylece çocuk bilgi eksikliği nedeniyle testlerde başarısız olmayacak ve doğal performansı puanlara tam olarak yansıyacaktır. İkincisi, birçok farklı bilişsel işlemin değerlendirilebilmesine olanak sağladığı için ayırıcı tanıya yardımcı olabilecektir.

Travmatik Beyin Hasarı Olanların Değerlendirilmesi

Dört PASS ölçeğinin her biri, travmatik beyin hasarına karşı hassas olan çok çeşitli bilişsel işlemlerin ölçümüne olanak sağlar. Organizasyon, dürtü kontrolü, dikkat, problem çözme ve planlama özellikle travmatik beyin hasarı olan çocuklarda sorun oluşturmaktadır (Savage ve Wollcott, 1994) ve CAS bu bilişsel fonksiyonları kapsamaktadır.

Ciddi Duygusal Bozuklukları Olanların Değerlendirilmesi

CAS, ciddi duygusal bozuklukları olan çocukların değerlendirilmesinde de yardımcı olabilecek bilgiler sağlar. Bu çocukların davranış kontrolü, diğer kişilerle yaşadıkları sosyal problemleri ve dürtüsellikle ilgili olarak yaşadıkları güçlükleri CAS Planlama ölçeğindeki düşük puanlarla ilişkilendirilebilir.

Üstün Zekalı Çocukların Değerlendirilmesi

CAS’in dört ölçeği de üstünlüğün değerlendirilmesi için gerekli olan bilişsel işlemlerin değerlendirilmesine olanak sağlar. CAS bilişsel işlemlerin geniş kapsamlı bir şekilde ölçümüne olanak sağlar ve geleneksel zeka testleriyle ölçülemeyen bilişsel alanlarda üstün olan bireyleri belirleyebilir. Ölçülen fonksiyonların daha geniş kapsamlı olması nedeniyle geleneksel testlerle belirlenenlere göre daha çeşitli alanlarda üstün olan çocukları belirleyebilir.

Planlama Problemleri Olanların Belirlenmesi

CAS, çocuğun planlama ve organizasyon düzeyini değerlendirmek için sistematik ve yapısal bir yöntem sağlar (Weyandt ve Willis, 1994). Planlama alt testleri çocuğun etkinlikleri organize etmesine, uygun stratejiler kullanmasına, dürtüselliğine, davranışlarını düzenlemesine ve değerlendirilmesine karşı hassastır.

Başarının Önceden Kestirilmesi

CAS, çocukların akademik başarılarını önceden kestirmeyi hedeflemektedir. Dört PASS ölçeğinin her biri akademik performansın özel alanlarındaki başarı ve başarısızlıklarla ilişkilidir. Tam Ölçek Standart Puanı, temel başarının önceden belirlenmesinde en iyi göstergedir. Dört PASS ölçeğinin her birine ait standart puanlar da akademik performansın özel alanları ile ilişkilidir.

ÜNİVERSİTE ve KURSİYERLERİN YASAL HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi ile CAS’in, İstanbul Üniversitesi’nin ve kursiyerlerin yasal hak ve yükümlülükleri “Eğitim Sözleşmesi” ile garanti altına alınmaktadır.